Hai bà cháu nhà họ Mai cãi nhau xong, chẳng ai bảo ai, cùng xắn tay vào dọn dẹp.

Mệt thì lôi nồi gà hầm ra ăn, ăn xong lại tiếp tục làm.
Cứ thế, hai người đóng cửa suốt ba ngày, ngoài cổng im phăng phắc, chẳng có ai ghé qua hỏi lấy một tiếng.

Mai Tô Tô cũng chẳng bận tâm. Dù sao, cô vốn chẳng được lòng ai, có đến cũng chỉ thêm phiền.

Đến ngày thứ tư, sân nhà sạch sẽ hẳn ra, góc nào góc nấy đều tươm tất. Hai bà cháu nhìn nhau, cùng thở phào nhẹ nhõm.

“Bà ơi, sang năm mình trồng đầy rau quả trong sân nhé, rồi nuôi gà, nuôi vịt, thêm con chó vàng nữa cho vui cửa vui nhà.”
Giọng cô vừa nói vừa cười, nghe đã thấy ấm lòng.
Miễn là được ở cùng bà, dẫu không có bạn bè, cô cũng thấy đủ vui rồi.

Không biết có phải do ăn gà tẩm bổ hay do tâm tình dễ chịu, mấy hôm nay trông bà Mai Lưu hồng hào hơn, nói chuyện cũng lanh lẹ hẳn ra.
Hai bà cháu vừa nói vừa cười, hiếm hoi mới có được mấy ngày yên ổn thế này.

Đang cười nói, bỗng có mấy cái đầu lấp ló trên tường nhà bên.
Mai Tô Tô quay lại — là bọn trẻ con hàng xóm.
Thấy cô nhìn, cả lũ ré lên cười khúc khích, rồi nhao nhao rụt đầu lại.

“Bà ơi,” cô bình thản nói, “sang xuân mình trồng quanh tường ít dây gai đi.”

Cô ngẩng đầu, giọng trong trẻo mà nghe rờn rợn:
“Đứa nào còn trèo tường sang đây, để dây gai đâm cho thủng người, máu chảy ròng ròng, ngã xuống lại càng chảy nhiều hơn.”

Lũ trẻ sợ xanh mặt, la oang oang:
“Quả nhiên là đồ ác nữ! Tâm địa độc ác, đáng bị mọi người ghét bỏ!”

Mai Tô Tô chỉ cười khẩy.
“Trèo tường nhà người ta mà còn dám la làng à?”

Bà Mai Lưu khẽ vỗ tay cháu, tán thành ngay:
“Ừ, nói phải đấy. Đến khi ấm lên, bà lên núi kiếm ít dây gai về, trồng quanh tường cho kín.”

Sau khi dọn dẹp xong, hai bà cháu lại bàn tính chuyện gieo trồng.
“Không thể chỉ ăn hoa quả mãi được, phải có chút hạt giống mà trồng rau chứ,” bà nói.
Nhưng khổ nỗi, nhà đã bị bới sạch, còn chẳng biết trong kho còn hột gạo nào không.

“Hay để bà mang hai quả táo ra đổi ít giống.”
Bà đội khăn, khoác rổ, định sang làng bên thử vận may.

Mai Tô Tô vội ngăn lại:
“Bà ơi, khỏi phải đi xa. Mình sang gặp bác trưởng thôn đi. Dù sao mấy chú trong nhà cũng chưa tách hộ, bao năm nay chỉ biết lấy của bà chứ có biếu được thứ gì đâu. Giờ là lúc để họ nhớ lại bà là người trong nhà đấy.”

Cô vừa nói vừa bỏ mấy quả táo, quýt, lê vào rổ — toàn thứ còn sót lại của mùa đông.

Bà Mai nghe cháu nói, cười hiền:
“Con bé này khéo tính thật. Ở nhà nghỉ đi, bà đi một lát rồi về.”

Mai Tô Tô lắc đầu:
“Cháu đi cùng bà. Cháu giúp được mà.”

Bà nhớ đến năng lực đặc biệt của cháu gái mình, gật đầu đồng ý.

Hai bà cháu dìu nhau ra cửa.
Trời lạnh cắt da, đường làng vắng tanh, chẳng mấy chốc họ đã đến nhà bác trưởng thôn.
Vợ bác ra mở cửa, thấy hai bà cháu liền vội vàng mời vào.

Bà Mai Lưu vốn ít nói, hiền lành, nhưng cũng biết điều.
Những lần xã phát đồ, bà vẫn san sẻ chút ít cho nhà tộc trưởng, nên người ta cũng giữ chút tình.
Huống hồ hôm nay, vừa thấy bà cắp theo cái rổ, ai mà chẳng đoán là có việc.

“Chú ba, cháu vẫn còn được tính là người nhà họ Mai chứ?”
Vừa bước vào, bà Mai Lưu đã quỳ xuống trước bác tộc trưởng.

Tộc trưởng khẽ chép miệng, nhìn hai bà cháu hồi lâu mới chậm rãi nói:
“Cô chẳng phải đã đuổi mấy đứa con chồng ra khỏi nhà rồi sao? Còn là người nhà họ Mai hay không, cô tự biết.”

Mai Tô Tô nghe thế, chỉ khẽ nhếch môi — xem ra người này cũng có thành kiến với mình thôi.

Cô ngẩng đầu, giọng lanh lảnh mà dứt khoát:
“Thưa cụ, thật ra cháu định cùng bà lên xã gọi điện cho ông Tần trong quân đội, là bà bảo nên đến gặp cụ trước. Nếu cụ cũng cho rằng bà cháu cháu không đúng, vậy bọn cháu lên công xã luôn cũng được.”

Giọng nói nhẹ nhàng mang theo vẻ uy hiếp.

Ông ta sững sờ, cả người như hóa đá. Ông ta gần như chẳng bao giờ để mắt đến con bé Mai Tô Tô này, vậy mà nó  lại dám đứng trước mặt mình thẳng thừng đe dọa.

“Mày… mày dám à!”

Ông ta quát lên, giọng run run vì tức giận.

Mai Tô Tô mỉm cười, cô không hề cúi đầu, chỉ đứng thẳng bên cạnh bà nội, đôi mắt sáng rực đầy kiên quyết:

“Tại sao cháu lại không dám? Các người hưởng hết lợi lộc từ cha mẹ cháu, lại mặc kệ cháu với bà sống chết ra sao. Nếu không có ông Tần năm nào cũng sai người đến thăm nom, e là giờ cháu với bà đã chết không biết bao nhiêu lần rồi.

Các chú, các bác thì tìm cách tính toán, chiếm luôn căn nhà của chúng cháu, còn các người lại đổ vấy là chúng cháu đuổi họ đi!

Bà cháu nuôi họ khôn lớn, mà cuối cùng lại bị chính họ hành hạ.

Giữa mùa đông rét cắt da, họ cướp sạch đồ ăn trong nhà, không để lại nổi hạt gạo nào. Nếu không nhờ bà giữ lại được một con gà mái, nuôi cháu mấy ngày qua, thì cháu đã chẳng còn đứng ở đây.